Και οι άπιστοι έχουν πίστη...

Απόψε, θα ήθελα να θίξω θέματα πίστης. Πάντα μου άρεσε να επισημαίνω τη διαφορά μεταξύ των άθεων και των άθρησκων ανθρώπων. Η πλειοψηφία όσων δηλώνουν άθεοι, είναι ουσιαστικά, αλλά και εννοιολογικά, άνθρωποι άθρησκοι. Αρκετοί από εκείνους που δηλώνουν πιστοί, είναι στο μεταξύ άνθρωποι άπιστοι, αδαείς, οι οποίοι απλώς αποδέχονται μία κληρονομιά, μία κοινωνική επιταγή, μία υποχρέωση φόβου και αδιάφορης σημασίας και σημαντικότητας. Να τους ξεχωρίσεις, νομίζω, πως δεν είναι εύκολο. Πιο εύκολο είναι να τους πιστέψεις. Πιο δύσκολο να τους κατανοήσεις. Και ακόμη πιο δύσκολο είναι να τους προσηλυτίσεις στον κόσμο της δικής σου πίστης.

Νομίζω πως ο άνθρωπος μπορεί να επενδύσει σε τρία βασικά πεδία πίστης. Πρώτη και καλύτερη-ανάλογα με την οπτική μας γωνία-είναι η πίστη στον εαυτό του. Δεύτερη, έρχεται-παραμένοντας στην ίδια γωνία-η πίστη ως προς κάτι κοσμογονικό, άγνωστο, απροσδιόριστο, άφθαρτο και υπεράνθρωπο. Τρίτη, είναι η πίστη σε κάποιο αξιακό σύστημα, αν και αυτή η πίστη μπορεί να αντικατασταθεί επάξια από την πίστη στην έννοια της πατρίδας. 

Η πίστη στον εαυτό είναι παράξενα προσεγγίσιμη. Αν πιστέψεις σε υπέρμετρο βαθμό κινδυνεύεις να χαρακτηρισθείς αλαζόνας, εγωκεντρικός, ματαιόδοξος, εαυτούλης. Αν πιστέψεις στον ελάχιστο βαθμό, ελλοχεύει η επικίνδυνη περίπτωση να καταφύγεις σε ειδικούς για την αυτοβελτίωση και την εσωτερική σου ενδυνάμωση. Το μέτρο δεν ήταν ποτέ αγαπημένη έννοια των ανθρώπων αυτού του κόσμου. Ούτε και θα γίνει ποτέ.

Η πίστη σε κάτι ανώτερο, είναι μία χαρακτηριστική πρακτική ανάθεσης ή αν θέλεις μεταβίβασης μέρους των ευθυνών που μας αναλογούν, σε κάτι, κάποιον ή κάποιους που κανείς δε μπορεί να ελέγξει ή να τιμωρήσει. Άλλοι πλάθουν θεούς, θεότητες, ιέρειες, αγγελλούδια ή διαβόλια, άλλοι διαλογίζονται, άλλοι πίνουν καθαρό νερό και τριγυρνάνε ντυμένοι στα άσπρα, άλλοι γίνονται ερημίτες και άλλοι κοσμικοί μεσίες, άλλοι προσκηνούν εικόνες και κάποιοι αγελάδες, άλλοι κοιτάνε τα άστρα και άλλοι τρυπώνουν σε στοές ψάχνοντας την ισχύ ή την εξουσία, μερικοί προσεύχονται και άλλοι αυτομαστιγώνονται. Για κάποιους η πίστη είναι δύναμη και για άλλους αδυναμία.

Η πίστη στην πατρίδα είναι εικονική. Η πατρίδα μας είναι όπου είναι και η καρδιά μας. Τα σύνορα αλλάζουν. Συγχωνεύονται. Τα εδάφη δεν αλλάζουν, μεταβάλλονται όμως οι ιδιότητες. Κάποτε (στη σύγχρονη ιστορία) είχε κανείς το χωριό του, αργότερα την πόλη του και μετά ένα κράτος. Τώρα, ο πολίτης ενός κράτους μπορεί να έχει και αλλού πατρίδα. πχ εμεις οι εξευρωπαϊσμένοι, είμαστε Ευρωπαΐοι πολίτες ή πολίτες των κρατών-μελών όπου διάγουμε βίον ενάρετον; Η πίστη στο αξιακό σύστημα είναι μοναδική για κάθε άτομο και βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στις αξίες που αποδέχεται και ασπάζεται, σέβεται και τηρεί άτεγκτα το συγκεκριμένο άτομο. Και είναι και ένας τρόπος για να βρει την πίστη στον εαυτό του. Αν το σύστημα είναι λογικό και λειτουργικό.

Και πες μου εσύ, που να εναποθέσω αυτή τη δόλια την πίστη, ώστε να μην πάει χαμένος ο κόπος της πνευματικής μου αναζήτησης. Που να πιστέψει κανείς, που να πρωτοπιστέψει, όταν όλα είναι θέμα προσήλωσης και συμμετοχής; Όταν ξεπηδούν από παντού πρόσωπα χαρισματικά, ιδέες, ιδεολογίες, αιρέσεις, γιόγκι, σουφιστές, ανθρωπιστές ή ιδεαλιστές, πεσιμιστές και οπτιμιστές, πολιτικά κινήματα, θεσμοί και φορείς πνευματικής εξουσίας; 

Να πιστέψεις στο άγνωστο; Να πιστέψεις στο παραδοτέο;  Να πιστέψεις στην ύλη; Να πιστέψεις στο άϋλο; Να πιστέψεις στον άνθρωπο; Το άγνωστο μπορεί να σε βάλει σε μπελάδες, θέλει ρίσκο και τόλμη, αφοσίωση και αναζήτηση. Το παραδοτέο, σε κάνει αποδεκτό, αλλά δεν επιτρέπει την καινοτομία, την έρευνα, την αμφισβήτηση των αρχών και της αυθεντίας. Η ύλη είναι φθαρτή και το άϋλο ανυπόστατο. Και αν σκεφτείς πως την ύλη τη δημιούργησε ο άνθρωπος, ο οποίος είναι δημιούργημα του αγνώστου και παλεύει για τα άϋλα και τα παραδοτέα του, πες μου στα αλήθεια, θεωρείς πως είναι άξιος της πίστης σου;