Η ασταθής αξία του comme il faut...

Τα 'πρέπει' είναι μία υπερβολικά αδικημένη έννοια υποχρέωσης και καταναγκασμού. Είναι υπερβολικά ως προς τον τρόπο εξευγενισμού της αναγκαιότητάς τους και αδικημένα όσον αφορά στην απαιτητική φύση τους. Τα πρέπει είναι μία ασταθής αξία, γιατί αγνοούμε συχνά τη χρησιμότητά τους. Τα πρέπει, όταν δεν είναι ανελαστικά και ανούσια φέρουν μέσα τους την ικανότητα προσδιορισμού της ηθικής μας ταυτότητας και αποτελούν το μπούσουλα της συμπεριφοράς μας. Και αυτό, γιατί η ηθική έχει προ πολλού καταστεί άσκοπη, αν και δε μπορώ να ξέρω, αν όντως υπήρξε ποτέ σκόπιμη. Γενικά... 

Αν θεωρήσουμε την ηθική σαν μία προσωπική επιλογή και διαμορφωμένη κατά μοναδικό τρόπο, ξεκάθαρα ως υποχείριο των βιωμάτων και των προσδοκιών του κάθε ατόμου, μπορούμε να βρούμε ανθρώπους με πολλούς ηθικούς φραγμούς και άλλους με λιγότερους. Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι άνθρωποι που έχουν πολλούς από δαύτους τους φραγμούς, είναι έρμαια καμιά φορά της δειλίας και του φόβου που τους ακολουθεί. Και θα μου πεις τα εξής: α) αν είναι έτσι ευτυχισμένοι, τι σε νοιάζει; και β) κανείς δε μπορεί να ξέρει πόσους φραγμούς έχει ανάγκη να θέσει ένας άνθρωπος μέσα του. Και θα τα δεχθώ και τα δύο, γιατί κατά βάθος κρύβουν μία αλήθεια.

Οι άλλοι, όμως, εκείνοι με τους λίγους ηθικούς φραγμούς, με δύο, τρεις ή ακόμη και ένα μόνο, διατρέχουν ένα μεγάλο κίνδυνο. Να ξεμείνουν κάποια στιγμή από αυτούς. Και πάλι θα μου πεις αυτά που μου είπες και πριν. Και θα τα δεχθώ ξανά. Όχι γιατί είναι απαραιτήτως έτσι, αλλά γιατί δε μπορώ να κάνω διαφορετικά.

Η ηθική και τα πρέπει (και ο καθωσπρεπισμός που τα συντηρεί) έχουν ένα κοινό σημείο επαφής. Η ηθική πλάθει τα πρέπει και εξαναγκάζεται να τα ακολουθεί, ενώ αυτά με τη σειρά τους και την αυτοπραγμάτωσή τους, διατηρούν την ηθική μας ακέραιη.

Και τα δύο, όμως, μας είναι εξαιρετικά εύκολο να τα παραβλέψουμε σε προσωπικές συνθήκες 'εκτάκτου ανάγκης', (βλ. ερωτοχτυπήματα ή συναισθηματικές αναταράξεις.)
**Μπορεί με έναν μόνο ηθικό φραγμό να ρισκάρουμε το ''comme il faut'' μας, όμως, συνήθως αυτός ο ένας είναι και ο τυχερός...